Allereerst: ik hoop dat iedereen die dit leest gezond en gelukkig is. In deze tijd – helaas – niet voor iedereen een sinecure. Want het mag duidelijk zijn: we hebben te maken met een wereldcrisis. Het coronavirus COVID-19 vliegt in een verwoestende razernij over onze aardbol. Op het moment van schrijven (zondag 5 april) is er op Ameland – volgens de informatie van het Rijksinstituut voor Milieu en Volksgezondheid (RIVM) – nog geen vastgestelde besmetting. Gelukkig, dat is mooi. Laten we dat met z'n allen zo lang mogelijk proberen te voorkomen. Anderzijds moeten we niet naïef zijn. Het coronavirus zal ook toeslaan op Ameland. Vroeg of laat zullen ook hier slachtoffers te betreuren zijn. Maar omdat we elkaar hier zo goed kennen, hoop ik dat de verspreiding hier minder hard gaat dan elders. Je weet het dan wie diegene(n) is, waardoor je misschien sneller afstand neemt.

Met stijgende verbazing heb ik me zitten te verwonderen wat 'we' op sociale media en met elkaar verspreiden. Uiteraard, gezondheid primeert boven alles. Maar er zijn een aantal instanties en mensen op Ameland die – naar mijn bescheiden mening – onterecht bakken vol kritiek over zich heen krijgen. Ik zal zo dadelijk proberen uit te leggen waarom. Waar ik me vooral aan stoor, is het feit dat een aantal eilanders denkt dat wij het op onze eigen zandplaat voor het zeggen hebben. De verdwaalde toerist die hier nog is, kijken sommigen weg. Of zeggen zelfs: 'Wat doe je hier? We willen nu geen toeristen'. Waartoe denken we het recht te hebben om dat te mogen bepalen? Of mensen die langs vakantiehuisjes gaan om te kijken hoeveel auto's er staan. Ik vraag het me oprecht af: wat hopen we daarmee nu precies te bereiken? Zijn we vergeten waarom we het hier zo goed hebben, allemaal?

Een van de bedrijven die het hier nooit goed doet, is de rederij. U raadt het al, ook in deze coronacrisis niet. Er werd vrij snel geroeptoeterd dat het eiland op slot moest. Nogmaals: waarom zouden wij op Ameland dat wel kunnen bepalen en andere plaatsen of gemeenten in Nederland niet? Door de opschaling naar GRIP-4 is Veiligheidsregio Fryslân de enige instantie die deze bevoegdheid heeft (net zoals Veiligheidsregio Zeeland). Tot 1 juni is er wel een basisdienstregeling van kracht. Doordeweeks vier retourafvaarten en in het weekend nog maar twee. Bovendien is het maximale aantal passagiers aan boord teruggeschroefd tot een derde van de normale capaciteit. Er varen zo nu en dan echter wel extra afvaarten. Die zijn er om de benodigde vracht naar het eiland te kunnen brengen. En ja, er komen ook personenauto's mee over – als die er staan. Wettelijk gezien mag WPD niemand weigeren.

Er is namelijk geen reisverbod. Je kunt nu eenmaal niet voor eigen rechter spelen. Bovendien: wie is een eilander en wie is een toerist? Definieer dat maar eens. Is een zoon of dochter die al jaren aan de vaste wal woont wel of geen eilander? Nogmaals, reizen is niet verboden. Het advies van de overheid is om thuis te blijven. Volgens de Van Dale betekent thuis 'in zijn huis' (lees: binnen) of 'plaats waar iemand zich thuis voelt'. Eigenaren die hier een tweede huis of vakantiewoning hebben en zich op het eiland thuis voelen, kunnen naar Ameland komen. Het is niet verboden en druist zelfs niet tegen het advies van de overheid in. Wat dat betreft snap ik de uitspraken van Cinto Prosperi (directeur van het VVV) ook. Op de vraag waarin de NOS-verslaggever hengelt of hij toeristen graag ziet komen, antwoordt Prosperi dat 'komen kan'. Een essentieel verschil. Hij roept zelfs op om niet nu te boeken.

De kritiek die hij na afloop van het (vrij korte) item kreeg, gaat te ver. Het spijt me om te zeggen, maar bij sommige mensen begint angst te regeren. Begrijpelijk, maar dat is een erg slechte raadgever. Ook de accommodatieverhuurders moesten hun gasten maar gaan weigeren. Omdat grofweg 90% van het eiland afhankelijk is van het toerisme, kunnen zij het zichzelf niet permitteren om volledig af te wijken van de algemene voorwaarden. Om nu bijvoorbeeld de gast volledig tegemoet te komen, is juridisch en financieel helaas niet altijd mogelijk. Want wie betaalt de schade? Van nature probeer je er altijd samen met de gast uit te komen. Niemand wil dit. De bedrijven gaan hier anders bij bosjes omvallen. Er zijn twee kwartalen per jaar waarin de meeste eilander bedrijven verlies maken en twee kwartalen waarin zij winst maken. De eerste winstgevende begint normaal gesproken op 1 april.

Waar Ameland al decennialang bekendstaat om haar gastvrijheid, is dat op dit moment vaak ver te zoeken. Bedenk wel dat dezelfde toeristen waartegen je nu bot doet, straks in 90% van de huishoudens een brood op de plank moet brengen. De economische consequenties van deze crisis zijn op het eiland nu al niet te overzien. Wat dat betreft kun je je afvragen of we het virus niet beter kunnen krijgen. Kunnen we groepsimmuniteit opbouwen. Want als wij door een godswonder gevrijwaard blijven van COVID-19 de komende tijd, slaat het straks dan niet keihard toe als de rest van Nederland zich wel weer vrij mag bewegen? Stel je eens voor dat de maatregelen in juli versoepelen en er hier op Ameland een brandhaard met coronabesmettingen ontstaat. Vlucht iedereen dan in het hoogseizoen weg en is ook het tweede winstgevende kwartaal naar de vaantjes? Dag inkomsten, hallo werkloosheid!

Dat een aantal ondernemers op een alternatieve manier inkomsten probeert te genereren, is niet uit weelde. Het is hard nodig. Nu al. Ik herhaal: gezondheid boven alles. Maar als we niet snel ons verstand gebruiken, dan zijn de gevolgen hier niet te overzien. Misschien niet voor jezelf, maar denk ook aan je naasten. De oproep van de burgemeester om hier vandaan te blijven, is medisch gezien begrijpelijk. Maar zolang er van hem of de overheid geen compensatie komt voor geleden schade, blijft de schoen wringen. Dat maakt het lastig. Maar stranden en bossen zijn verlaten. Winkels en horeca zijn leeg. Er is geen sodemieter te beleven. Verreweg de meesten – ook bezoekers die hier toch zijn – nemen de maatregelen in acht. Laten we alsjeblieft met elkaar in gesprek blijven, elkaar én elkaars mening blijven respecteren. Om luchtig af te sluiten. Zo'n lockdown van het eiland vind ik geen slecht idee.

Maar doe dat dan in de eerste week van december, of zo.

Youri IJnsen