Ballum heeft van alle Amelander dorpen waarschijnlijk de meest roemruchte historie. Van ongeveer 1450 tot 1680 regeerde de familie Cammingha vanuit dit dorp over Ameland als was het haar persoonlijk bezit.

Schilderachtig dorpje

Ballum is vooral een schilderachtig dorpje. Wanneer je door de Camminghastraat met zijn statige iepen en prachtig gerestaureerde commandeurswoningen loopt, kun je je voorstellen waarom de Heren van Ameland Ballum als hun residentie kozen! De plek waar nu het gemeentehuis is gevestigd.

Op het zeer goed onderhouden kerkhof van Ballum vlak achter het gemeentehuis is het Baarhuisje. Ten tijde van de Van Cammingha’s stond op deze plek de kapel van het Camminghaslot.

Jelmerastate en Baarhuisje

Op de plaats van het huidige gemeentehuis stond het slot van deze familie, de zogenaamde Jelmerastate, compleet met toren en boomgaard. In het gemeentehuis, waarvan het ontwerp duidelijk naar het vroegere slot verwijst, zijn enkele gebruiksvoorwerpen uit de Jelmerastate tentoongesteld en hangen ook diverse afbeeldingen van het slot. De Jelmerastate werd in 1829 afgebroken. Puin van het slot werd gebruikt voor dijkversteviging op Terschelling!

In het baarhuisje op de begraafplaats achter het gemeentehuis ligt de indrukwekkende grafsteen van Wijtzo van Cammingha, een van de Heren van Ameland. De grafsteen werd door beeldhouwer Vincent Lucas uit Franeker vervaardigd. Oorspronkelijk was de grafsteen onderdeel van de vloer van de slotkapel, die op de plaats van het huidige baarhuisje stond.

Grafkelder

Deze grafkelder bevond zich oorspronkelijk vlak voor het altaar van de kapel. De grafkelder wordt afgesloten door een fraaie steen (3,80 x 2,50 m.) gemaakt in de jaren 1552-1556 door de in Franeker woonachtige beeldhouwer Vincent Lucas. De steen vormt een prachtig voorbeeld van de Renaissancestijl; centraal op de steen zie je de ridderachtige figuur van Wijtzo van Cammingha met op de achtergrond een klassieke tempel en andere antieke voorstellingen.

Slotkapel

Het is niet bekend wanneer de kapel exact gebouwd is, wel is het jaar van afbraak bekend: 1832. De heerschappij van de Van Cammingha’s was al lang verleden tijd. Het schelpenpaadje om het Baarhuisje toont de omtrekken van wat eens de slotkapel was.

Nederlands Hervormde Kerk

De Nederlands Hervormde Kerk is niet het enige godshuis in Ballum. Voorheen stond aan de zuidzijde van het dorp de Doopsgezinde Kerk. Deze kerk stamt uit 1883 maar is nu ingebruik als hotelaccommodatie. De huidige Hervormde kerk is nog volop in gebruik. Het luiden van de klokken bebeurd dagelijks en bij begrafesnissen. De rijk versierde preekstoel maakt deze kerk bijzonder. Op gezette tijden is er kerkopenstelling. Er vinden regelmatig erediensten in deze kerk plaats.

Monumentale preekstoel

De in het dorpscentrum gelegen Nederlands Hervormde Kerk stamt uit 1832, het jaar waarin de slotkapel werd afgebroken. Vrijwel het gehele meubilair dat vanuit de slotkapel naar de kerk werd overgebracht, is in de loop der eeuwen verloren gegaan. Alleen de monumentale preekstoel is bewaard gebleven.

Een legende wil dat de preekstoel vervaardigd is door Amelander walvisvaarders die met houtsnijwerk de tijd aan boord probeerden te doden. In werkelijkheid werd de preekstoel in 1604 door Claes Jelles voor de Grote Kerk in Harlingen gemaakt en in 1771 naar Ameland overgebracht. De preekstoel behoort tot de oudste in Nederland waarvan de maker en het jaartal bekend is.

Vliegveld

Iets ten noorden van Ballum bevindt zich het Vliegveld Ameland. In de zomermaanden worden hier rondvluchten gemaakt en kunnen echte durfals een cursus parachutespringen volgen. Ballum beschikt ook over een kampeer- en bungalowpark (Roosdûnen) en een openluchtzwembad.

Badstrand Ballum

Het badstrand in Ballum is uniek in Nederland. Door het 'wandelen' van het Bornrif (zandbank in de Noordzee) richting het oosten van het eiland ontstaat een bijzondere vegetatie zoals nergens anders in Europa voorkomt. Eveneens door het 'wandelen' van het Bornrif ontstaan embrionale duintjes.

Deze duintjes zullen uiteindelijk uitgroeien tot echte duinen. Genietend op het terras van het standpaviljoen heeft u een schitterend uitzicht over dit gebied. Een zandpad door dit natuurgebied zorgt ervoor dat u probleemloos de Noordzee kunt bereiken. Voor het zwemmen in zee staan de badtijden in de agenda aan de rechterkant van deze pagina vermeld.

Bij het strandpavpiljoen zijn strandrolstoelen beschikbaar zodat mensen met een beperking ook kunnen genieten van het bijzondere strandgevoel.

Ballumerbocht

De  Ballumerbocht is de oude haven van waaruit vroeger de beurtschippers hun goederen aan wal brachten. 

Nobel's Nostalgisch Museum

Je waant je terug in de tijd in het museum van Tjeerd Nobel. Nostalgie en vervlogen romantiek doen de oude tijden herlven. Dit museum is meer dan een bezoek waard.