Wie heeft op z'n tijd niets eens 'n geestelijke schoonmaak nodig. De ragebol halen langs oude spinnewebben die het uitzicht maar vertroebelen; een frisse wind door geheime laadjes volgestopt met vragen waarvan de antwoorden te moeilijk zijn. Ze eens luchten en in de zon leggen en maar zien wat er gebeurt. En voel je je aangetrokken tot het alternatieve cirquit, dan biedt de markt een scala aan mogelijkheden voor een geestelijke zoektocht.

Zoekenden

Vroeger, in de tijd van voor de secularisatie om zo maar te zeggen, leek het allemaal zo eenvoudig. Worstelend met 'lastige vragen' wilde je iemand raadplegen die dicht bij God stond. En dus ging je naar de pastoor of de dominee. In hun antwoorden, vervat in prachtige verhalen en gelijkenissen waar de bijbel vol mee staat, klonk zekerheid door. Mensen moesten geduld hebben, werden getest. De hemel is de zekerheid. Weer gerustgesteld werd het dagelijks bestaan voortgezet. Zo eenvoudig leek het.
Echter, oude tradities raken in onbruik of verdwijnen en in een schier oneindige stroom aan High-Tech lijkt het alsof moedertje aarde een machine wordt die ons mensen, meer en meer overbodig laat zijn; van haar vervreemdt. Individualisme heeft de plaats ingenomen van gemeenschapszin. Dat en nog veel meer, heeft van velen van ons zoekenden gemaakt met een reeks aan existensiële vragen waar zomaar geen antwoord op is: wie zijn wij, willen wij dit, hoe staan wij in deze wereld.
Meditaite in de vorm van 'n flinke strandwandeling, 'n huizenhoge stapel afwas (nu eens niet in de machine) of 'n heel rijtje ramen van een bejaardenhofje zemen, wil nog wel eens ordenend werken in de geest. Maar dat is pas het begin. Wat te doen! En als je er in je eentje niet uit komt, dan is er de mogelijkheid om in groepsverband aan de slag te gaan. Er is keus uit een scala aan cursussen. Ieder goed voor een sensitive zoektocht in de ziel.

Mandala tekenen

Zo kunnen we in januari op Ameland kennis maken met het Mandala tekenen. Een cursus waarbij je zou kunnen zeggen dat contemplatie -het overpeinzende, beschouwende - een belangrijke voorwaarde is. De begeleidende folder zegt dat de cursus o.a. ten doel heeft het zoeken naar innerlijke verdieping en zelfkennis en dus mogelijk antwoordt geeft op onze vragen.
Het middel van deze zoektocht is het tekenen van Mandala's, dat wil zeggen het maken van tekeningen op intuitieve wijze waarbij de vorm altijd een cirkel is. Op beknopte wijze vermeldt de folder het 'hele' verhaal over Mandala's, hun doel en betekenis. Je hoeft vanzelfsprekend geen geprangde ziel te zijn om deel te nemen aan een dergelijke cursus. Nieuwsgierigheid of een gezond portie 'verbeter de wereld begin bij jezelf' is een prima uitgangspunt. Echter een innerlijke zoektocht in cursusverband werpt op zich al vragen op. Reden waarom de Nieuwe Amelander op (be-)zoek ging bij mevrouw Else Koster, Mandala-deskundige.

Bij Else

Veel licht, ruimtelijk uitzicht, duinen, bos, en in de verte de Noordzee.
En aan de muren ontegenzeglijk het werk van Else. Kunstzinnige tekeningen in veel zachte tinten groen, blauw, geel, rood. De ronde vorm wordt nog eens benadrukt door rond uitgesneden passe-partouts. 'n Boek getiteld 'Mandala' ligt op tafel. De folder heeft al verraden dat zij werd geboren in 1938 op tweede kerstdag. En dat zij, geboren in een kunstzinnige familie, haar creativiteit voornamelijk uitte in musiceren. Ze begon op haar 26ste, in een crisisperiode in haar leven zoals ze zelf zegt, met het tekenen van Mandala's. De koffie is klaar en na "Zeg maar Else dat is wel zo gemakkelijk," is zij bereid alle vragen te beantwoorden. "Mandalatekenen verandert je leven..., het is een bepaalde taal die je spreekt..., 'n soort filosofie..., maar laat ik beginnen bij het begin," zegt ze en benadrukt dat het eigenlijk heel moeilijk uit te leggen is, "het is taal in symbolen en dan moet je oppassen dat het niet te verheven klinkt."
De Mandala is al een heel oud begrip. De cirkel is het symbool van de kosmos in haar totaliteit. De aarde is een levende Mandala - een organisch moederlichaam met een oneindige kringloop van groei en transformatie. Een proces dat zowel van binnen- als vanuit de buitenwereld bewerkstelligd wordt.
"Madala's zijn niet gebonden aan enige religie of godsdienst. In iedere stroming kom je ze tegen, ook in kunst en architectuur. Ik ben opgegroeid in de Nederlands Hervormde godsdienst. Maar voor mij is er een verschil ontstaan tussen godsdienst waarin ik het instituut kerk ervaar en religieus zijn, dat alles heeft te maken met mijn gevoel. Ik geloof in een groot allesomvattend verband waarin iedereen op weg is op zijn eigen manier om onvoorwaardelijk lief te hebben. Dat is een lange weg. Het kan daarom dan ook niet zo zijn dat het bestaan na het sterven stopt. Ik geloof dat wij meerdere levens afleggen om dat te bereiken. Het mediteren door middel van Mandala's is voor mij een religieuze uiting, een toevoeging in mijn religieus denken. Zolang er mensen op aarde geleefd hebben, zijn er Mandala's geweest."

Fragment uit het boek:

"De mandala is aarde en mens. In de geschiedenis van de mensheid treft men overal sporen aan van de Mandela als universeel symbool van intergratie, harmonie en transformatie. Zij geeft uitdrukking aan een intuïtief gevoel dat wij allen in ons dragen en waaruit wij zelfs geboren worden. De cirkel is een van de oudste symbolen, een symbool van zowel het niets als het al; het symbool des hemels en het oog van de zon, het alles omvattende beginsel waardoor en waarin de mens zichzelf vindt en verliest."

Maar hoe gaat het in de praktijk

De folder heeft het helder weergegeven. Het tekenen van een Mandala is een meditatieve techniek tot innerlijke zelfontplooiing, inzicht te krijgen in eigen handelen. Om te leren zonder oordeel naar onszelf en anderen te kijken. Ergens mee bezig zijn zonder te willen concurreren. Het kind in onszelf te wekken om met onbevangenheid plezier te kunnen hebben in het neerzetten van kleuren en vormen. Els: "Zomaar te beginnen lukt natuurlijk niet. Er moet een kader zijn waaraan de cursisten houvast hebben. Meestal lees ik een verhaal of een gedicht waarin een bepaald thema centraal staat. Aan de hand van dat thema gaan we aan het werk. Je hoeft helemaal niet te kunnen tekenen. Het gaat niet om mooi of minder mooi. Het is een proces waarin het gaandeweg iedereen lukt op zijn eigen manier creatieve vorm te geven aan wat er innerlijk leeft, in symbolen vorm en kleur te geven aan gevoel en hart.
Mandala tekenen is een vorm van religieus bewustzijn. Wanneer je er door bent geraakt, verandert het je leven. Op een positieve wijze beïnvloedt het je denken, je doen.
Eigenlijk valt het niet uit te leggen, besluit ze, je moet het gewoon doen." 'n Week later belt ze en zegt: Weet je wat ik eigenlijk doe, ik geef lessen in leven."

De Mandala's van Else Koster zijn te bezichtigen in de receptie van appartementencomplex Ostrea aan de Kievitsweg te Nes.